Wat doet een architect?

Ik ga bouwen of verbouwen, ik heb een bestaand pand gekocht, ik heb gekocht op plan, ... Wat kan architect BART allemaal voor u doen in het (ver)bouwproces?

Ontwerp en controle

Overeenkomstig de wet (wet van 20 februari 1939 op de bescherming van de titel en van het beroep van architect) moet men een beroep doen op de medewerking van een architect voor het opmaken van de plannen en de controle op de uitvoering van de werken, waarvoor door de wetten, besluiten en reglementen een voorafgaande aanvraag om toelating tot bouwen is opgelegd.

Begeleiding doorheen het bouwproces

In de praktijk is de rol van de architect echter niet beperkt tot het tekenen van bouwplannen en het controleren van de uitgevoerde werken. Het omvat ook de praktische begeleiding doorheen het bouwproces op basis van de specifiek overeengekomen architectenopdracht.

Advies en bijstand

Daarnaast heeft de architect de plicht om advies en bijstand te verlenen aan de opdrachtgever. De draagwijdte van de advies- en bijstandsverplichting van de architect hangt af van de eigen kennis en competenties van de opdrachtgever.

Maar wat gebeurt er nu tijdens elke bouwfase? Wat zijn zoals de taken en verantwoordelijkheden van de architect? Bij Architect BART wordt het bouwproces opgedeeld in hoofdzakelijk 4 fases.

Fases van het bouwproces

1) Ontwerp

Deze eerste fase omvat een ontwerpend onderzoek op basis waarvan de architect nagaat of uw wensen stedenbouwkundig en budgettair haalbaar zijn. Op basis van uw wensen en behoeften, uw budget, het bouwterrein en de voorschriften verbonden aan de omgevingsvergunning, maakt de architect een schets dat uiteindelijk uitmondt in een ontwerp. De invulling van de taken van de architect hangt af van de complexiteit en de kenmerken van het (ver)bouwproject.

Noodzakelijk

Analyse van het programma van eisen (= de wensen van de opdrachtgever)

• Hierbij gaat de architect samen met u na welke doelstellingen u hebt op esthetisch, technisch en technologisch vlak. Hoe meer documenten en informatie u hebt, bijvoorbeeld plannen van de bestaande toestand, hoe beter de architect uw wensen kan omzetten in werkelijkheid.

Plaatsbezoek

Verzamelen van informatie bij stedenbouwkundige diensten en andere administraties

• De architect doet navraag bij de stedenbouwkundige diensten om te weten welke stedenbouwkundige regels van toepassing zijn op het project.

Opmaken van ontwerpschetsen

Opmaken van een beknopte kostenraming

• Het Reglement van beroepsplichten verplicht de architect om de opdrachtgever budgettaire bijstand te verlenen. 

• In de fase van het voorontwerp moet de architect zijn opdrachtgever informeren over de financiële mogelijkheden en de financiële haalbaarheid van het bouwproject. Het voorontwerp moet zo opgemaakt zijn dat het binnen de grenzen blijft van het initieel, voorlopig geraamde bedrag.

• Tijdens de fase van het definitief ontwerp dient de architect een gedetailleerd budget op te stellen en de opdrachtgever nauwkeurig te informeren over de te verwachten kosten verbonden aan de realisatie van het definitief ontwerp.

Bijstand verlenen bij het toevertrouwen van specifieke studies aan derde partijen en de coördinatie van hun werkzaamheden

• Denk hierbij aan bodemproeven, stabiliteitsstudies, veiligheidscoördinatie, brand- en inbraakveiligheid, akoestiek, verwarming, ventilatie, …

Afstemmen van het ontwerp op de resultaten van de specifieke studies toevertrouwd aan derde partijen

• Hierbij houdt de architect rekening met het programma van eisen van de opdrachtgever.

Afstemmen van het ontwerp op de normen en reglementen die van toepassing (kunnen) zijn

Bevragen van de diensten voor de brandpreventie

Opmaken van het ontwerpdossier en voorstelling

• In de fase van het voorontwerp bestaat het ontwerpdossier uit een eerste grafische vertaling van het programma van eisen, een beschrijvende nota en een beknopte kostenraming. In overleg met de opdrachtgever wordt het ontwerpdossier aangepast en verder uitgewerkt.

• Tijdens de fase van het definitief ontwerp bestaat het ontwerpdossier uit een gedetailleerd voorontwerp (plannen, met aanduiding van doorsneden, gevels, gabarieten, materialen en constructiesystemen), een beschrijvende nota en een gedetailleerde kostenraming. 

Aanvullend

• Deze taken horend bij het ontwerp kunnen door de architect worden uitgevoerd, maar ook door een andere bouwprofessional. Maak hierover altijd duidelijke afspraken.

Medewerking verlenen bij het opstellen van het programma van eisen

Opmeten van de bestaande toestand

Bijstand verlenen aan de opdrachtgever bij het toevertrouwen van specifieke studies aan derde partijen

• Zoals topografische opmetingen, bodemproeven, beknopte opmeting van bestaande gebouwen, omgevingsstudies of erfgoedstudies.

Opstellen van een samenvatting over de algemene inrichting en de technische oplossingen

Aanvullende terreinopmetingen en opmeting van de bestaande gebouwen

Verduidelijken van de technische opties

2) Vergunning

Op basis van het goedgekeurde ontwerp en na raadpleging van de betrokken diensten, stelt de architect de plannen op voor de aanvraag van de omgevingsvergunning. De invulling van de taken van de architect hangt af van de complexiteit en de kenmerken van het (ver)bouwproject. 

Noodzakelijk

Samenstellen en opmaken van het dossier voor de aanvraag van de omgevingsvergunning

• De architect is verplicht om een ontwerp op te stellen dat voor vergunning in aanmerking komt. Het definitief ontwerp moet daarom:

  • Voldoen aan alle bouwtechnische vereisten, met in het bijzonder deze die betrekking hebben op stabiliteit en waterdichtheid.

  • In overeenstemming zijn met alle wettelijke bepalingen, met in het bijzonder die van het omgevingsrecht (ruimtelijke ordening, stedenbouw, milieu en bodem).

In geval van weigering is het de opdrachtgever die een beroep moet instellen. Is de vergunningsaanvraag onontvankelijk of afgewezen omwille van manifest wettigheidsbezwaar, dan is de architect verantwoordelijk.

Aanvullend

• Deze taken in aanloop naar de indiening van de omgevingsvergunning kunnen door de architect worden uitgevoerd, maar ook door een andere bouwprofessional. Maak hierover altijd duidelijke afspraken.

Samenstellen en opmaken van een administratieve dossiers (EPB, kadaster, inplanting ...) 

Bijstand verlenen aan de opdrachtgever bij aanvullende verplichtingen

Bijstand verlenen aan de opdrachtgever bij eventuele beroepsprocedures

3) Prijsvragen

Eens de omgevingsvergunning definitief wordt ontvangen zijn de plannen definitief en klaar voor aanbesteding. Tijdens het aanbestedingsproces kan de opdrachtgever prijsvragen versturen om aannemers aan te stellen voor de uitvoering van de werken. De invulling van de taken van de architect hangt af van de complexiteit en de kenmerken van het (ver)bouwproject.

Noodzakelijk

Nagaan of de tussenkomsten van de andere bouwpartners overeenstemmen met het project

• Bijvoorbeeld: nakijken of de plannen van de stabiliteitsingenieur of de HVAC-plannen overeenstemmen met de plannen van de architect.

Aanvullend

• Deze taken kunnen door de architect worden uitgevoerd, maar ook door een andere bouwprofessional. Maak hierover altijd duidelijke afspraken.

Opmaken aanbestedingsdossier voor de uitvoering en de realisatie van het project

• Grafische documenten voor de realisatie van het project, bestemd voor de aannemer.

Opstellen uitvoeringsdetails

• (Grafische) documenten voor de technische uitwerking en realisatie, bestemd voor de bouwpartners.

Opmaken uitvoeringstekeningen en technische voorschriften

Coördinatie met de veiligheidscoördinator

Opstellen van bestek en meetstaten

• Een bestek of lastenboek is een gedetailleerde technische beschrijving van het werk met opgave van de te gebruiken materialen, tekeningen, de kwaliteitseisen, de bedongen voorwaarden, de kosten, ed. Het bestek vormt het uitgangspunt voor de aannemingsovereenkomst en de controle van de (kwaliteit van de) uitgevoerde werken. Een meetstaat is een gedetailleerde opmeting van de hoeveelheden benodigde materialen.

Verzamelen en vergelijken van offertes en openbare aanbestedingen

Verdelen van de aanbestedingsdossiers onder derde partijen

Integratie van de verwachte energetische prestaties in de technische voorschriften

Medewerking verlenen aan de opdrachtgever bij de opstelling van de aannemingsovereenkomsten

4) Werf

De architect doet de controle op de uitvoering van de werken. De aannemer moet de werken uitvoeren volgens de regels van de kunst en volgens de door de architect gegeven richtlijnen.

De invulling van de taken van de architect hangt af van de complexiteit en de kenmerken van het (ver)bouwproject. 

Noodzakelijk

Controle op de uitvoering van de werken

• De architect is wettelijk verplicht om de uitgevoerde werken te controleren. Dit betekent dat hij geregeld de uitgevoerde werken van de aannemer inspecteert en nagaat of deze overeenstemmen met de afgeleverde omgevingsvergunning, de plannen en het bestek. De architect gaat ook na of de aannemer de vooropgestelde uitvoeringstermijnen naleeft.

• De vereiste periodiciteit van de controle is afhankelijk van de omvang, de complexiteit en de vooruitgang van de werf, het aantal aanwezige aannemers en de moeilijkheidsgraad van de werken.

• Let wel: de architect is geen toezichthouder, opzichter of werfleider. Hij geeft geen opdrachten aan de werknemers en hij ziet niet toe op de goede uitvoering, noch op het goed functioneren van zaken van technische of technologische aard die deel uitmaken van het construeren. Deze verantwoordelijkheden vallen onder de aannemer. Hij moet de werken uitvoeren volgens de regels van de kunst en volgens de richtlijnen die gegeven werden door de architect.

Opstellen van de werfverslagen

• In een werfverslag kan de architect noteren en vastleggen wat op de werf gebeurt en wat er wordt besproken. Belangrijke instructies en aspecten kunnen worden opgenomen in de werfverslagen. Bij eventuele discussies kunnen werfverslagen dienen om bepaalde zaken te helpen bewijzen.

Bijstand verlenen bij de oplevering 

• De architect levert u bijstand bij de oplevering met de aannemer(s). 

  
  

Aanvullend

• Deze taken kunnen door de architect worden uitgevoerd, maar ook door een andere bouwprofessional. Maak hierover altijd duidelijke afspraken.

Controle van de tussentijdse (vorderingsstaten) en de finale afrekeningen

• In functie van de vordering van de werfwerkzaamheden overeenkomstig het lastenboek.

Bijstand bij het aanvragen van toelagen en vergoedingen

Bijstand bij procedures die voorafgaan aan het starten van de werf

Nazicht van technische documenten die door de aannemers worden aangeleverd

Nazicht van de technische interventies met de plannen

Nakijken of de technische plannen (HVAC, …) in overeenstemming zijn met de architectuurplannen.

Opstellen van een lijst van gebreken en tekortkomingen

• De architect kan vaststellen wat de eventuele waardeverminderingen  voor het project kunnen zijn en oplijsten welke sancties eruit zouden kunnen voortvloeien.